Wijblijvenhier.nl: Bijzonder begin van uitgeverij ‘t Kennishuys

De kwaliteit van Nederlandstalige boeken over islam laat al jaren te wensen over, uitzonderingen daargelaten. Inhoudelijk lijkt het alsof elke vorm van diepgang ontbreekt, maar er ontbreekt ook nogal eens wat op formeel gebied: gebrekkige vertalingen (soms via twee talen), chaotische bladspiegels of niet-bestaande vormen van interpunctie, spel- en typefouten of zeer beperkte bibliografische achtergrondinformatie. Gelukkig konden we ook bij onze oosterburen terecht, of aan de overkant van het kanaal of de oceaan, voor mooie vertalingen of oorspronkelijke werken van nu of vroegere tijden. Een van dit soort werken kwam ik enkele jaren tegen via de onvolprezen Engelse boekensite kitaabun.com.

Het was een tweetalige editie (Arabisch-Engels) van White Thread Press van The Beginning of Guidance (Bidayatul Hidaya of Begin van de leiding) van Abu Hamid al Ghazali. Ik was op slag verliefd. Ondanks het feit dat ik dit boek meerdere malen heb herlezen in de loop der tijd, bleef het zonder een enkel ezelsoortje. Altijd vervoerde ik het in een plastic mapje of wikkelde ik het in zijn eigen stoffen tasje. Waar je van houdt, moet je lief voor zijn.

Toch is de liefde nu een beetje voorbij, want in de zomer van 2014 kwam er in de Schilderswijk een nieuwe vlam in mijn leven. Ik herinner me nog goed dat ik voor het eerst sprak met één van de initiatiefnemers. We stonden in de rij voor een tentoonstelling van Game of Thrones en hij legde me hun idee uit: een Nederlandstalige uitgeverij die islamitische klassiekers uitgaf. Zij wilden zorgen voor mooi verzorgde edities van oude meesterwerken in een solide vertaling.

Een kort jaar later kreeg ik een uitnodiging. Een zomers treinreisje naar een buurtcentrum in Schilderswijk later, schoof de beste broeder me een klein boekje in de hand:Begin van de leiding door Al Ghazali, in een vertaling vanSulayman van Ael, imam en docent te Vlaanderen en Nederland (‘tKennishuys, 2014). Het is een werkje van liefde geworden met een uitgebreid voorwoord, inclusief korte biografie van Imam Al Ghazali (450-505 AH/1058-1111) door Imam Van Ael.

Het kleine gele boek schreeuwt uit: zet me in een rij met andere klassiekers! Het deed me denken aan de verzuchting van Khalid Abu Fadl over een soortgelijke serie islamitische klassiekers in de Arabische wereld, die onder het pseudo-academisch geweld van extremisme en sektarisme zo goed als gesneuveld was. Wat zijn we toch slordig met onze kennis omgegaan.

Een dergelijke serie hebben we hier nodig. Een dergelijke serie gaan we hier, met de wil van God, krijgen als het aan de uitgevers van Begin van de leiding ligt. Hun uitgeverij, met de prachtig Oudhollands aandoende naam ’t Kennishuys, wil zich gaan toeleggen op kwaliteitsuitgaven van sterke klassiekers.

Begin van de leiding is zowel symbolisch als van zichzelf een prachtige keuze om mee te beginnen. Het boek is een wonderbaarlijk staaltje tijdreizen: het spreekt de lezer aan alsof het vorige week nog ergens op een blog geschreven is. Direct, helder, zonder talige of culturele blokkades – Begin van de leiding heeft alles in zich om voor iedereen ook daadwerkelijk het begin van iets moois te zijn.

Het is dan ook een boek dat niet per sé op regeltjes en voorschriften gericht is, maar meer op de motivatie of intentie van het individu. Begrijp me niet verkeerd: het boek staat vol regels, aanbevelingen, verboden, vormen van etiquette en ga zo maar door, maar ik zie het belang ervan meer in de sfeer van het scheppen van de noodzakelijke voorwaarden om tot kennis en leiding te komen.

In mijn optiek, schuilt de schoonheid van dit werk vooral in de aanzet tot persoonlijke verbetering, tot een ernstige maar soms ook vrolijke mate van zelfreflectie. De mensen van het hart noemden dit vroeger nog wel eens muhaasiba. In de praxis van muhaasiba kijk je bij wijze van spreken aan het einde van je dag, week of maand terug en reflecteer je op wat goed ging, beter kon en waar je voortaan maar beter ver van verwijderd zou moeten blijven. Het is hard werken aan jezelf, met geen andere directe getuige van dit harde werk behalve de Schepper; indirect zullen de mensen om je heen heus wel wat merken, maar in zichzelf is dit een verborgen vorm van aanbidding.

Imam Al Ghazali nodigt de lezer uit tot een scherpe blik naar binnen. De lieve mensen van ’t Kennishuys doen dit ook en stoppen niet bij de papieren ervaring: het gaat hun om het totaalpakket van educatieve verheffing. Zo hebben zij woensdag 18 februari 2015 een bijzondere avond georganiseerd met verschillende geestelijken die behoorlijk gekwalificeerd zijn in islamitische zaken, maar ook niet onbekend zijn met de Vlaams/Nederlandse mores en hoe één en ander in elkaar past. Tijdens deze avond zal ook de tweede publicatie van ’t Kennishuys een feit zijn.

Met hun keuze om Sheikh Al Bouti’s Liefde in de Qur’an te vertalen voor een Nederlands publiek zullen zij met de wil van God weer een waardevolle bijdrage aan het Nederlands-Islamitisch taalgebied leveren. Ik ben benieuwd of deze publicatie (vertalingFirdaous Oueslati) ook weer van die prachtige taalvondsten zal bevatten zoals de vertaling van Imam Van Ael.

Zo houd ik bijvoorbeeld van het zeer bijbels aandoende ‘teraardewerping’ maar buig ik diep voor Imam Van Aels afstoffen van de term ‘prosterneren’ – als ik de volgende keer een rondleiding geef door onze moskee, zal mijn uitleg van de term sujud nooit meer hetzelfde zijn. En, ach, we kunnen van mening verschillen over handvaten vs. handvatten, maar blijkbaar heeft Onze Taal dat allang opgelost en lig ik hopeloos achter!

Kortom: bismillah, een prachtige serie is geboren!

Geschreven door Noureddine Steenvoorden

Bron: wijblijvenhier.nl